Het Financieele Dagblad – 06 okt 2007
Door: Kirsten Verdel
Onzekerheid
Als we de meest recente peilingen mogen geloven, dan wordt de race om het presidentschap in de Verenigde Staten een tweestrijd tussen voormalig first lady Hillary Clinton en oud-burgemeester van New York Rudolph Giuliani. Clinton is maar liefst twee keer zo populair als Barack Obama in het Democratische kamp. Giuliani ligt met soortgelijke cijfers voor op zijn voornaamste concurrenten bij de Republikeinen, Fred Thompson en Mitt Romney.
Een comfortabele voorsprong, zou je zeggen. Maar juist die voorsprong maakt de twee koplopers hypernerveus. Alles wat omhoog gaat, komt volgens de wetten van de zwaartekracht immers ook weer naar beneden. Hoe dat werkt, weten we in Nederland maar al te goed. Afgelopen november zagen we met onze eigen landelijke verkiezingen hoe snel een politicus of een partij kan vallen in de peilingen. De PvdA, die in maart 2006 virtueel nog op 61 zetels stond, sleepte in november slechts 33 blauwe stoeltjes binnen.
Dus proberen de koplopers fouten te vermijden. Ze voeren een saaie, gedegen campagne met eindeloos herhaalde, langdradige uiteenzettingen over actuele politieke thema’s. Maar dat gaat snel vervelen en de kritiek is dan ook niet van de lucht. Met name Hillary moet het daarbij ontgelden. Ze zou te glad, te onpersoonlijk en te afstandelijk zijn. Dus probeert de New Yorkse senator zo menselijk mogelijk over te komen. Zo lacht ze steeds vaker in interviews. Iets te vaak echter, want afgelopen week stond in het teken van de ‘Clinton Cackle’: haar gegiechel dat op steeds vreemdere momenten in interviews begint. Want wat was er nu grappig aan de vraag wat mevrouw Clinton wil doen aan de gezondheidszorg? Niets, zo leek het, maar Hillary proestte het uit. Haar onzekerheid werd op deze manier een kwetsbaarheid, een fout. En fouten maken in de politiek, hoe klein ook, kan dodelijk zijn.
Ook Giuliani maakt dit soort fouten. Terwijl hij midden in zijn speech bij de National Rifle Association zit, gaat zijn telefoon. ‘Dat is waarschijnlijk mijn vrouw’, merkt hij op voordat hij opneemt. ‘Dag schat, ik praat nu met de leden van de NRA, wil je even hallo zeggen?’ Het lijkt een grappig toeval, maar zijn concurrenten wijzen er al snel op dat Giuliani dezelfde stunt eerder uitgehaald heeft, tijdens een bezoek aan een groep Cubanen in juni. De campagnetruc keert als een boemerang terug naar Giuliani. Het kleine foutje wordt opgeteld bij andere kleine foutjes, zoals het idee van een paar campagnemedewerkers om de ‘Geef 9,11 dollar aan Giuliani’-campagne te starten. Een idee dat door absoluut iedereen als smakeloos werd afgeserveerd. Ook door Giuliani zelf.
Maar wat te doen als je niet zeker bent van je eigen sterkte? Simpel: benadruk de zwakte van de tegenstander. ‘Negative campaigning’ is zo Amerikaans als ‘Mississippi mud’, wordt wel eens gezegd. Desondanks is het inmiddels ook een exportproduct. Weet u nog, Balkenende vorig jaar tijdens de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen? ‘U draait en u bent oneerlijk’, zo zei hij tegen Bos. Een uitspraak die vrijwel exact zo was gebruikt door Bush in zijn campagne tegen Kerry in 2004. En iedereen weet wie die verkiezingen ‘won’. Foutje.
Maar zoals oud-president Theodore Roosevelt al zei: iemand die geen fouten maakt, maakt doorgaans helemaal niets. Misschien moeten de kandidaten niet bang zijn om fouten te maken. Het is nog dertien maanden tot de verkiezingen. Beter nu een dip en dan keihard terugkomen, dan een dip op het moment dat er gestemd wordt. Amerikanen zijn immers gek op mensen die zich vanuit een kansloze positie terug weten te vechten. Rocky for president!
Kirsten Verdel maakt op een Sauvé Scholarship studie van de Amerikaanse presidentsverkiezingen.