![](http://images.codewarrior.nl/locuta/sl/kenema.jpg" align="right" hspace=5 vspace=5>Op de derde dag gaan we naar Kenema. Je moet weten dat Sierra Leone ongeveer net zo groot is als Nederland en Belgie bij elkaar. Maar er wonen slechts 5 miljoen mensen. Net als Nederland ligt een deel van de linkerkant van het land aan zee. Guinee ligt links van Sierra Leone, Liberia rechts. Gezamenlijk zijn dit de drie landen op onze planeet waar geen stroom is. Arm, armer, armst. Dat idee. Rechtsonderin Sierra Leone ligt het district Kenema. Sierra Leone telt 13 districten, heeft 16 etnische groeperingen en er worden 18 talen gesproken. In Kenema spreken gelukkig aardig wat mensen Krio, wat een vorm van Engels is die na enige dagen behoorlijk te verstaan is. Er zitten veel grappige dingen in die taal. Als je genoeg gegeten hebt vragen ze: ‘Belly full?’ En het is nooit ‘I would like to ask something’, maar ‘aks’. Aks yourself this…!</p>
<p> Zoals gezegd werden we de eerste dagen begeleid door Mohamed en Abdul van CRTPD. De tweede week zouden we rond reizen met Mohamed Kamara, oftewel MF, van een andere lokale organisatie met de naam ABC Development. ABC Development had een four wheel drive, die we ook de eerste week konden gebruiken. Abdul vroeg aan MF: ‘Do you have a driver?’ Ik vond dat een hele rare vraag: iedereen had een rijbewijs, hoezo dan een driver? Maar na een paar dagen in Salone begreep ik het wel. Er zijn nauwelijks verharde wegen in het hele land, de snelweg naar buurland Liberia bleek uit een zandweggetje te bestaan, om maar wat te noemen. Overal zijn hobbels, kuilen en soms enorme gaten in de weg. Een goede chauffeur is daarom onmisbaar. Wij kregen Foday mee als chauffeur gedurende ons hele verblijf. Met hem en Abdul reden we naar Kenema. Een rit van een uur of zes, die af en toe best pijnlijk was. Maar Foday gaf veel gas en reed erg hard. Veel te hard. Dat leidde toen de weg steeds ruwer werd bij Sander tot de verzuchting: ‘Ah, gelukkig wordt de weg weer wat slechter’. De wereld op zijn kop. 🙂</p>
<p> Op de weg naar Kenema kwamen we eerst nog door Bo, de 3e stad van Sierra Leone. Daar bleken we een lekke band te hebben. Niet veel later kregen we een tweede lekke band. Gedurende ons hele verblijf in Salone is de auto denk een keer of vijf naar een garage geweest, omdat er dankzij de gebrekkige wegen voortdurend van alles mis ging. Maar we waren allang blij dat we vervoer hadden, want dat kan erg lastig zijn in Salone.</p>
<p> In Bo bleek bijna elk winkeltje ook een diamanthandel te zijn. Het was duidelijk dat we in diamantgebied waren aangekomen. Het ging nog eens extra mis met de auto: de sleutels zaten nog in het contact maar de deur was dichtgedaan en zat op slot. Dat bleek voor de lokale bevolking geen probleem: binnen nog geen vijf seconden hadden ze het raam opengewrikt en konden we weer bij de sleutels…</p>
<p> Door naar Kenema, met inmiddels een flinke vertraging. Abdul hing voortdurend aan de telefoon met het hoofdkantoor van CRTPD wat in Kenema zit, maar we konden niet verstaan waar hij het over had. Hij vroeg ons of we eerst naar ons guesthouse wilden, of eerst wat eten, of direct door naar het hoofdkantoor waar een paar mensen op ons wachtten. We hadden de indruk dat hij zelf nodig op kantoor moest zijn, dus kozen we daar maar voor. Nog drie keer vroeg hij of we echt niet eerst iets wilden eten. Nee hoor, hoeft niet.</p>
<p> <img decoding=)
dit adres.
Daarna werden we meegenomen naar het kantoor. Daar zaten ongeveer 15 mensen op ons te wachten, ook veel meer dan de hooguit 3 die ik zelf verwacht had. Het bleek een uiterst formele ontmoeting te zijn en we moesten ineens ook het woord voeren. Ik stond op en probeerde uit te leggen waar we precies voor kwamen. Dat moest allemaal heel diplomatiek, want we waren uitgebreid gewaarschuwd dat we geen enkele belofte moesten doen. Eerst kijken en leren, daarna pas handelen. Maar het ging goed.
Een van de medewerksters van CRTPD begroette ons op een wel heel aparte manier. Ze nam uitvoerig het woord en begroette mij als haar ‘sister’. Ze was me ook al om de hals gevlogen toen we aankwamen, terwijl ik haar nog nooit had gezien. Ze bleek degene te zijn die strijdt voor vrouwenemancipatie in Kenema. Een heikel onderwerp, daar vrouwen soms erg gediscrimineerd worden. Ze vertelde dat vrouwen in Sierra Leone een cel in de gevangenis moeten delen met mannen. Soms zijn er bevallingen in de cel. De situaties die ze beschreef waren allemaal even uitzichtloos. Tijdens haar welkomstwoord voelde je de enorme woede die zij jegens veel mannen heeft. Sander hield zich maar een beetje op de achtergrond, haha.
![](http://images.codewarrior.nl/locuta/sl/kind.jpg" align="left" hspace=5 vspace=5> Later op de dag werden we rondgeleid door Kenema. We werden naar een aantal projecten gebracht waar CRTPD nu mee bezig is. Zo willen ze een weeshuis huren, waar enkele honderden weeskinderen uit de regio in ondergebracht kunnen worden. Dit kost echter 10.000 dollar per jaar en dat is veel teveel geld voor ze. Ook deden we een palmwijnplantage aan. Althans, zo noemden zij het. Het kwam er op neer dat er een aantal palmbomen in een dichte jungle met talloze andere planten stonden, waar ze palmwijn uit wonnen. Een licht alcoholische drank die we ‘s avonds op de landingsbaan van het vliegveld van Kenema zouden nuttigen. Er was natuurlijk weer geen weg die naar de plantage leidde, dus enige vorm van export of industriele productie bestond ook hier weer niet. Om moedeloos van te worden. In een dorp lieten mensen ons verminkte kinderen zien. Zomaar. Alsof wij ze ter plekke konden genezen. Ook zien we kinderen het dorp binnenkomen die de hele dag in een steenkolenmijn hebben gewerkt. Ze zijn zwarter dan zwart.</p>
<p> De indrukken van de afgelopen dagen stapelden zich inmiddels zo snel op, dat de radartjes in mijn hoofd even compleet tot stilstand kwamen toen Marja ineens vanuit Nederland opbelde. Ik kon geen zinnig woord uitbrengen. Schakelen naar Nederlandse aangelegenheden wilde totaal niet, het was te onverwacht, teveel. Een vreemde gewaarwording. Maar ik was wel erg blij dat ze belde.</p>
<p> In Kenema stad aten we in een restaurant/cafe met de naam The Capitol. Op het terras zaten voornamelijk blanken. We voelden ons direct niet thuis, we wilden juist echt Sierra Leonees eten, onder de Sierra Leonezen. Maar Abdul vond dat schijnbaar geen goed idee. Het ergste was nog, dat het terras werd begrensd met een groot hekwerk. Op het terras zat je dan te eten en te drinken en door de tralies van het hek keken tientallen kinderen je met grote ogen aan. Dat hield ik welgeteld een minuut vol en daarna gaf ik mijn blikje cola door het hek aan een meisje. Ik wilde niet meer naar die tent toe. Vreselijk. Maar er bleek weinig keus te zijn.</p>
<p> Ons hotel heette Makasa. Ik gok dat dat betekent; ‘mijn huis’. Ook daar bleek een generator te zijn waardoor we ‘s nachts airco hadden, maar er was geen douche. Enkele emmers water functioneerden als douche. Ook goed. In een lokaal internetcafe waar ze enige uren stroom hadden gooide ik mijn eerste foto’s op het internet. Maar dat ging allemaal zo traag, dat ik er verde<br />
r niks mee kon. Nu gelukkig wel: </p>
<p> <img decoding=)
Een uitgebrande auto op de weg naar Kenema
Sander en Foday fixen een lekke band
Elk winkeltje is ook een diamanthandel in Bo (en in Kenema ook trouwens)
Het welkomstcomite in Kenema
En de mensen van het kantoor van CRTPD
Kinderen met net opgehaalde kolen
In het gebouw dat ze als weeshuis willen gebruiken staat een kindertekening op de muur. Er staat bij: ‘This is my father’s grave’. De oorlog zit diep.
Dit is het gebouw dat ze als weeshuis willen gebruiken.
Iedereen wilde weer op de foto. 🙂
Speelgoed uit de jaren ’50, in 2007.